Jules Bazile, ya da kullanmayı tercih ettiği anne soyadıyla, Jules Guesde 1845’de doğdu. Öğretmen çocuğuydu. Hayatını gazetecilikle kazanmaya başladı. Paris komününün kanla bastırılması, cumhuriyetçi gazetecinin siyasal görüşlerinin radikalleşmesine sebep oldu. Montpellier’de olduğu için komüne katılamamıştı, fakat yazıları İçişleri Bakanlığı’nın radarına takılmıştı. Kaçtığı İsviçre’de diğer komünarlarla ve sosyalizm/anarşizm fikirleriyle tanıştı. 1876’da yurda döndü ve bir yıl sonra l’Égalité haftalık dergisini çıkarmaya başladı. Sonradan Le Socialiste adını alan bu dergi Fransa topraklarında Marksist teorinin sunulduğu ve yaygınlık kazandırıldığı ilk yayın oldu.
1879’da Marsilya’da yapılan ilk kongreyle Parti Ouvrier (PO) kuruldu. İlk Marksist parti sayılabilecek bu örgütle beraber ülkede işçi sınıfı içinde yaygın “kooperatifçi” geleneğin karşısına kolektivist yani daha Marksizan bir anlayış konmuş oldu. 1882’deki kongrede reformist “mümküncüler” kanadıyla yollar ayrıldı.
Guesde, bu yıllarda ülkeyi karış karış dolaşıp binin üzerinde toplantıda konuştu. Teorik olarak fazla sofistike olmasalar da konuşmaları etkileyici, heyecanlıydı. Jaures’in deyişiyle Guesde bir basitleştirme dehasıydı. Daha henüz yeni yeni Fransızcaya çevrilen Marx ve Engels’in eserlerindeki teoriyi işçi sınıfı arasında popülerleştiriyordu. İlkin Kuzey Fransa’da belediyeler kazanılmaya başladı. Guesde1893’te Roubaix’den milletvekili seçildi. Fakat beş yıl sonra 1898’deki seçimi kaybetti. PO oyları ulusal düzeyde %3,6 ve daha çok Lille çevresinde yoğunlaşmış halde kalıyordu.
Guesde, Dreyfus davasında taraf tutmaktan imtina etti. İşçi sınıfı ve sosyalizm mücadelesini oldukça “saf/pür” biçimde ele alıyor, ordudan atılmış bir subay için mücadele etmeyi sosyalizmle pek ilişkilendiremiyordu. Aynı yıllarda, sosyalist Millerand’ın, burjuva hükümetine bakan olarak katılmasına da şiddetle karşı çıktı. Ona göre, hiçbir koşulda işçi sınıfı temsilcileri kabinelere katılmamalıydı.
Guesde, Vaillant ile işbirliği yaparken karşılarındaki ideolojik muarız Jaures idi. Jaures’in reformizmi ve cumhuriyetçiliği, Guesde’in “sınıfa karşı sınıf” anlayışı için fazla tavizkar kalıyordu. Jaures’in 1904 itibariyle çıkarmaya başladığı l’Humanite için de gazetenin bizatihi adının, Jaures’in geniş mezhepli sosyalizm anlayışını ortaya koyduğunu söylüyordu.
1905’te, geçmişteki ayrılıkları bir kenara koyan sosyalistler SFIO çatısı altında birleşti. 1906 seçimlerinde Guesde yeniden milletvekili seçildi. 1922’de ölümüne dek devamlı seçilecekti artık.
En temel mücadeleyi sermaye ile emek arasında gören, diğer
meselelere fazla önem vermeyen, devrim haricinde reformlara da pek hoş bakmayan
bir tavır kendisiyle anılacaktı: İlkelerden, gündelik politika için taviz
vermek istemeyen bir tavır. Fakat bunu kritik bir momentte gösteremedi. Savaşın patlamasıyla “kutsal birliğe” dahil
olup ulusal kabineye girdi. Kabinedeki ilk iki, sonradan üç sosyalistten biri
oldu.
Savaş sonrası 1920’de partinin Tours konferansında, Üçüncü Enternasyonal’e katılmaya karşı çıkanların yanında durdu. Yaşlı ama hala sözü dinlenen ve saygı duyulan bir önder olarak 28 Temmuz 1922’de öldü.
*
Jean-Numa Ducange, Jules Guesde. The Birth of Socialism and Marxism in France, Palgrave Macmillan, 2020
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder